Eens in de zoveel tijd worden we weer getsunamiseerd door een hype van ongekende proporties. Kijk eens naar je voeten. Hoogstwaarschijnlijk zijn ze verpakt in een paar Adidas Superstar schoenen. En als ik je vraag waarom je telefoon de laatste tijd zo snel leeg is, grote kans dat Pokémon GO hier verantwoordelijk voor is. Vrouwen worden massaal vrijwillig gewurgd door strakke zwarte kettinkjes en mannen lijken alleen nog maar haar bovenop hun hoofd te willen. Trends zijn een vreemd verschijnsel. Van het één op het andere moment kan je bijna niet anders dan meegaan met de meute. Eerst was daar vanuit het niets de Boef trui met zijn intrede in fashionminnend Nederland. Nu zijn het de Levi’s t-shirts die bijna de status van nationaal uniform hebben verworven. Wat ik mezelf afvraag: ‘Hoe werken dit soort trends in godsnaam?!’
Op een zonnige zondag op een feestje genaamd Zonnig stond ik rustig een biertje te drinken. Ik neem een voorzichtige neut van mijn pils terwijl ik toekijk hoe iedereen aan het praten zijn. Dit is één van die dingen die ik zoal doe als ik mezelf in een menigte met vreemde mensen begeef. Mijn ogen gaan de mensen één voor één af. Wat mij vervolgens opviel, zal jullie allemaal verbazen…
Hoewel er geen één op één kopieën waren van outfits, kon ik niet voorkomen bepaald overeenkomsten te bespeuren. Vooral één specifiek kledingstuk sprong in het oog. Het ging om een basic wit T-shirt met primair rode opdruk. Niet echt bijzonder te noemen. Wat hem wel bijzonder maakte, was zijn overmatige representatie in het stijllandschap van dit kleinschalige Bredase feestje.
Op het shirt stond een groot rood blok met vetgedrukte wijde witte letters geprint: ‘LEVI’S®’ viel er te lezen. Een Sans Serif achtige font zou de kenner zeggen. De contrasterende werking van het grote rode blok op het witte katoenen canvas kon niet onopgemerkt aan mij voorbij gaan. Het design leek geënt op de Japanse vlag, maar dan een kubistische variant.
zo ongeveer…
Aangezien ik nog steeds in gedachten verzonken zat – en niemand met mij wilde praten – besloot ik een spelelement aan de avond toe te voegen. ‘Real life memory!’ dacht een enthousiaste stem in mijn hoofd. ‘Bring it on!’, dacht de andere (Dit zijn overigens interne dialogen die ik weleens voer met mezelf. Ik ben niet schizofreen). Er waren genoeg identieke t-shirts aanwezig voor een stevig potje Memory. Ik besloot om alle t-shirts met Levi’s opdruk te tellen.
De opbrengst: 9 Levi’s t-shirts, wat neerkomt op een totaal van 4 identieke paren. Heftig op een hipsterfeestje waarbij iedereen juist zijn best doet om zoveel mogelijk af te wijken van de rest.
Een ander spelletje: zoek de verschillen. Hint: ik zie ze niet.
Nu wilde ik weten waarom iedereen dit shirt droeg. Heb ik een bepaalde memo gemist? Was er een aanbieding bij de Men At Work? Of kreeg je korting op je bier bij het dragen van dit wit-rode stuk katoen?
Ik besloot een aantal mensen op het feestje aan te spreken en te vragen naar hun beweegredenen: ‘Pardon, mag ik vragen wat jou heeft bewogen tot het kopen van dit t-shirt?’
- Antwoord 1: ‘Gewoon omdat ik het een mooi shirt vind. Hoezo wil je dat weten?’
- Antwoord 2: ‘Ja ik weet niet. Ik zag het liggen en dacht, ik neem het mee’
- Antwoord 3: ‘Het was geen bewuste keuze. Ik heb ‘m gekregen van Levi’s zelf’ (Deze persoon voelde de bui al hangen en speelde het veilig. Een beetje net als de niet al te fraaie zelfgebreide kersttrui van je oma, die je moet dragen om haar een plezier te doen. )
- Antwoord 4: ‘Ik moest iets hebben voor een feestje. Dus had ff snel die gehaald. Waarom vraag je dat? Voor je blog zeker 😂 😂’.
- Antwoord 5: ‘…..’
- Antwoord 6: ‘Dat moet ik toch zelf weten. Waarom heb jij jouw shirt gekocht? Stomme vraag man’
Met het laatste antwoord was ik het niet eens. Ik vond het geen stomme vraag. De overige antwoorden waren ook niet echt bevredigend te noemen. Zuchtend naar bevredigende antwoorden moest ik het heft in eigen hand nemen.
Ik wilde niet afgescheept worden met dooddoeners, cirkelredeneringen en oppervlakkige argumenten. Oké, je draagt een kledingstuk omdat je het mooi vindt. Daar kan ik mee leven. Maar waarom vind je uitgerekend dit specifieke kledingstuk (uit de duizenden alternatieven waaruit je kunt kiezen) zo mooi?
Ik snap dat je geen zin hebt om deze vraag te beantwoorden als je op een feestje bent op je vrije zondag. Daarom zal ik het vuile denkwerk voor jullie verrichten. Blijven jullie maar lekker door feesten en baden in eeuwige onwetendheid.
Er zullen ongetwijfeld dieperliggende factoren zijn die de ogenschijnlijk oppervlakkige keuze voor een wit met rood Levi’s t-shirt kunnen verklaren.
Let’s all hop aboard the Copycat train! Here we go!
Toevalligerwijs is alle aandacht nu gericht op de t-shirts van Levi’s. Maar het fenomeen is veel breder. Neem bijvoorbeeld de Boeftrui hype waar het merk Colourful Rebel zichzelf in de kijker heeft gespeeld van de Nederlandse consument. Of pak Adidas met de herintrede van de Stan Smith’s en de Superstars. Er gaat inmiddels geen dag meer aan me voorbij zonder dat ik een paar witte gympen van Adidas met drie verticale zwarte strepen spot. En dat terwijl half Nederland een paar maanden geleden nog liep op Nike Roshe Runs. Jij zal ongetwijfeld ook nog een verstoft paar in je kast hebben staan. Roshe’s kunnen niet meer. Superstars zijn de nieuwe superstars in sneakerland. #hoeistmogelijk.
“Hoe komt het dat van het straatbeeld van de een op de andere dag wordt overspoeld met een specifiek soort kledingstuk?” – Ik
Laat ik voorop stellen dat ik geen kritiek heb op bepaalde kledingstukken. Mijn interesse is vooral antropologisch van aard. Het fascineert me dat van de één op de andere dag een kledingstuk zich als een olievlek kan verspreiden en het straatbeeld kan bepalen.
Er zijn verschillende factoren die verantwoordelijk zijn voor de manier waarop wij ons massaal kleden. Ik wilde uitzoeken hoe het komt dat mensen zichzelf identiek beginnen te kleden aan andere mensen. Vooral in een tijd waarin ‘uniek’ zijn en ‘je eigen pad volgen’ hoog in het vaandel worden gedragen. Uniek lijkt soms meer identiek uniek te betekenen. Enerzijds willen we ons eigen ding doen, maar anderzijds willen we niet teveel buiten te boot vallen. Hoe komt het dat wij als unieke individuen die het evangelie van ‘uniciteit’ volgen er toch voor kiezen om hetzelfde te doen als anderen?
Maar let alsjeblieft niet teveel op mij, daar krijg ik het een beetje benauwd van.
Het staat buiten kijf dat wij mensen groepsdieren zijn – onze need to belong bepaalt in sterke mate ons gedrag. Wij mensen vinden dit vaak moeilijk om toe te geven, omdat we een groot belang hechten aan uniciteit. Onderscheiden en opvallen vinden wij mensen – net als erbij horen – ook heel belangrijk. Op het eerste gezicht lijken deze dingen onverenigbaar. De realiteit wijst uit dat juist een samenspel van deze twee – op het eerste gezicht onverenigbare – factoren in sterke mate onze kledingkeuze en levensstijl bepalen.
‘Waarom dragen mensen kleding?’ is een belangrijke vraag die we ons moeten stellen als we meer antwoorden willen. Er zijn weinig mensen die nadenken over de reden waarom wij allemaal kleding dragen. ‘Ja duh,’ zal je eerste reactie zijn ‘we hebben kleding nodig omdat we anders opgepakt worden’. Naaktheid in het openbaar wordt als aanstootgevend ervaren in onze Westerse cultuur. Kleding is dus een middel om je private parts private te houden. Naast deze voor de hand liggende functie is er nog een voor de hand liggende functie: bescherming. Probeer maar eens zonder broek en jas hartje winter terug te fietsen vanuit de stad naar huis. Ik kan je het vertellen, het verhaal dat genoeg alcohol consumeren je warm houdt is een fabeltje. Ik spreek uit ervaring.
Oké, we dragen dus kleding om onszelf te bedekken en te beschermen. Dat is logisch. Het punt is dat een Zeeman shirt ad €4,95 net zo bedekkend en beschermend is als een Levi’s shirt ad €24,95. Kortom, deze twee functies van kleding kunnen niet verklaren waarom mensen een Levi’s shirt massaal verkiezen boven een Zeeman shirt. Wat is er dan wel verantwoordelijk voor dat groepen mensen out of the blue massaal lijken te kiezen voor dat specifiek wit met rode Levi’s t-shirt? Wat zijn andere functies van kleding? En welke psychologische, sociologische en antropologische processen zijn van invloed op onze kledingkeuze?
‘Ja, maar dat Levi’s t-shirt heeft echt een mooie pasvorm en ik heb het nu al vaak gewassen en hij is dus steeds mooi dus de kwaliteit is ook echt goed en het is echt een fijn shirt gewoon’
Het antwoord volgt – aangezien niemand meer van veel lezen houdt, maar wel van irritante cliffhangers – in Deel 2: Wat de Boef trui, Adidas Superstars en wit met rode Levi’s shirts met elkaar gemeen hebben (soon on Bestweter.nl).
Credits naar mede-verBAASer en inspirator Ferdinand Hoorweg voor de inspiratie.
Laat een antwoord achter
Je moet ingelogd zijn om een bericht achter te laten.